Τον Ιανουάριο του 2019, εγκρίθηκε από την Κοινή Γραμματεία του προγράμματος Interreg Europe το Περιφερειακό Σχέδιο Δράσης του Περιφερειακού Ταμείου Ανάπτυξης Δυτικής Μακεδονίας το οποίο συντάχθηκε στο πλαίσιο της υλοποίησης του έργου ECOWASTE4FOOD.
Το έργο «ECOWASTE4FOOD: Υποστήριξη της οικολογικής καινοτομίας για τη μείωση των απορριμμάτων από τρόφιμα και την προώθηση μιας περισσότερο αποδοτικής οικονομίας με την καλύτερη αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων»
αποτελεί ένα έργο που έχει ως στόχο την αντιμετώπιση του κρίσιμου προβλήματος των απορριμμάτων τροφίμων μέσα από την ανταλλαγή εμπειριών, τη βελτίωση των περιφερειακών πολιτικών και την προώθηση της οικολογικής καινοτομίας στις συμμετέχουσες περιοχές του έργου.
Οι περιφερειακές αρχές που συμμετέχουν στο έργο έχουν δεσμευτεί να συνεργαστούν, να ανταλλάξουν εμπειρίες και γνώσεις, να προωθήσουν στις περιοχές τους οικολογικές καινοτομίες για τη μείωση των απορριμμάτων των τροφίμων ως έναν τρόπο προώθησης της έξυπνης, βιώσιμης και της χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης και να βελτιώσουν τις σχετικές με το αντικείμενο του έργου πολιτικές τους, κατά τη διάρκεια της τετραετούς διάρκειας του έργου, κυρίως μέσα από την αύξηση των υφιστάμενων πόρων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) στο πλαίσιο των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων 2014-2020.
Ως αποτέλεσμα αυτής της δέσμευσης, οι περιφερειακές αρχές ανέπτυξαν Περιφερειακά Σχέδια Δράσης τα οποία έχουν ως στόχο να επηρεάσουν τα αντίστοιχα εργαλεία πολιτικής της κάθε περιφέρειας.
Κάθε Περιφερειακό Σχέδιο Δράσης καθορίζει δράσεις σχετικές με τη μείωση και την αξιοποίηση των απορριμμάτων τροφίμων των οποίων η υλοποίηση θα χρηματοδοτηθεί από πόρους του ΕΤΠΑ.
Το Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Δυτικής Μακεδονίας ολοκλήρωσε τη σύνταξη και αναθεώρηση του Περιφερειακού Σχεδίου Δράσης για τη Δυτική Μακεδονία μέσα από μια διαδικασία που διήρκεσε 17 μήνες, ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2017 και ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2019. Η διαδικασία για τη σύνταξη, αναθεώρηση και οριστικοποίηση του Σχεδίου Δράσης παρουσιάζεται στο ακόλουθο διάγραμμα.
Η διαδικασία αυτή περιλάμβανε τις ακόλουθες ενέργειες:
- Έρευνα οικολογικών καινοτομιών στη Δυτική Μακεδονία και στην Ελλάδα και επικοινωνία με τους φορείς και τις επιχειρήσεις που τις εφαρμόζουν με στόχο την ανάλυση των καινοτομιών και τη συμμετοχή τους στις δράσεις του έργου.
Η έρευνα ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2017, ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 2018 και είχε ως αποτέλεσμα να καταγραφούν σημαντικές καινοτομίες στη Δυτική Μακεδονία και στην Ελλάδα σχετικά με τη μείωση και αξιοποίηση των απορριμμάτων τροφίμων και να υπάρξει έντονο ενδιαφέρον για συμμετοχή από τους φορείς και επιχειρήσεις στις δράσεις του έργου. - Συμμετοχή σε διαπεριφερειακά εργαστήρια του έργου σε διαφορετικές περιφέρειες του έργου που είχαν ως στόχο την ανταλλαγή εμπειριών και γνώσεων στο θέμα της μείωσης και αξιοποίησης των απορριμμάτων τροφίμων μεταξύ εταίρων αλλά και εμπλεκόμενων φορέων (Stakeholders) από όλες τις περιφέρειες του έργου.
- Υλοποίηση πέντε επισκέψεων ανταλλαγής εμπειριών (cross-visit και ad-hoc) στη Φεράρα της Ιταλίας, στο Πόζναν της Πολωνίας, στο Σεϊναγιόκι της Φινλανδίας, στο Ντέβον του Ηνωμένου Βασιλείου και στη Μασσαλία της Γαλλίας.
Στόχος των επισκέψεων ήταν η παρουσίαση από τοπικούς φορείς (Stakeholders) σε εκπροσώπους επιλεγμένων φορέων και επιχειρήσεων από τις υπόλοιπες περιφέρειες του έργου συμπεριλαμβανομένης και της Δυτικής Μακεδονίας, καλών πρακτικών οικολογικής καινοτομίας για τη μείωση και αξιοποίηση των απορριμμάτων τροφίμων.
- Διοργάνωση μίας επίσκεψης ανταλλαγής εμπειριών (cross-visit) στη Δυτική Μακεδονία τον Μάϊο του 2018 κατά τη διάρκεια της οποίας το Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Δυτικής Μακεδονίας φιλοξένησε φορείς και επιχειρήσεις από τις υπόλοιπες περιφέρειες του έργου και παρουσιάστηκαν καινοτόμες πρακτικές για τη διαχείριση των απορριμμάτων τροφίμων.
- Διοργάνωση έξι συναντήσεων στην Κοζάνη με τοπικούς φορείς (Stakeholders) της Δυτικής Μακεδονίας με στόχο:
- την ενημέρωση των φορέων που δραστηριοποιούνται σε τομείς και αντικείμενα σχετικά με το έργο,
- την ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τις ανάγκες της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας ως προς την μείωση και αξιοποίηση των απορριμμάτων τροφίμων αλλά και ως προς τις ανάγκες ενίσχυσης αντίστοιχων πρωτοβουλιών,
- τη συμμετοχή των φορέων στις δράσεις του έργου και στη διαμόρφωση του τελικού Σχεδίου Δράσης.
- Διοργάνωση ενός εργαστηρίου στη Θεσσαλονίκη τον Δεκέμβριο του 2018 για την Αξιολόγηση-από-Ομότιμους (peer-review) των Περιφερειακών Σχεδίων Δράσης.
Το Περιφερειακό Σχέδιο Δράσης του Περιφερειακού Ταμείου Ανάπτυξης Δυτικής Μακεδονίας προέκυψε ως αποτέλεσμα των παραπάνω ενεργειών ανταλλαγής εμπειριών και μέσα από τα ακόλουθα βήματα:
- Διάγνωση εμπλεκόμενων φορέων από την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και καθορισμός του ρόλου τους στο Περιφερειακό Σχέδιο Δράσης.
- Ανάλυση εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας για να διαγνωστούν δυνάμεις, αδυναμίες, ευκαιρίες και απειλές καθώς και εμπόδια και προϋποθέσεις βάσει του τεχνολογικού, του οικονομικού, του νομικού, του περιβαλλοντικού και του κοινωνικού περιβάλλοντος.
- Σύνδεση των καλών πρακτικών του ECOWASTE4FOOD που έχουν αναγνωριστεί ως κατάλληλες να μεταφερθούν στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, με το Περιφερειακό Σχέδιο δράσης.
- Καθορισμός στρατηγικών στόχων, προτεραιοτήτων και χρονοδιαγράμματος για την επίτευξη του γενικού στόχου του Περιφερειακού Σχεδίου Δράσης.
- Εξειδίκευση δράσεων και παραμέτρων κάθε δράσης του Περιφερειακού Σχεδίου Δράσης.
Ο γενικός στόχος του Σχεδίου Δράσης καθορίστηκε ως η μείωση της σπατάλης τροφίμων μέσω της μείωσης και αξιοποίησης των απορριμμάτων τροφίμων στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και του καθορισμού συγκεκριμένων δράσεων με στόχο να ενταχθούν στον Θεματικό Στόχο 3: Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων του Επιχειρησιακού Προγράμματος Δυτικής Μακεδονίας 2014-2020.
Πιο συγκεκριμένα, το Περιφερειακό Σχέδιο Δράσης στοχεύει στην Επενδυτική Προτεραιότητα 3α του ΕΠ Δυτικής Μακεδονίας 2014-2020: «Προώθηση της επιχειρηματικότητας, ιδίως με τη διευκόλυνση της οικονομικής εκμετάλλευσης νέων ιδεών και τη στήριξη της δημιουργίας νέων επιχειρήσεων, μεταξύ άλλων μέσω φυτωρίων επιχειρήσεων». Ενδεικτικοί τύποι δράσεων της Επενδυτικής Προτεραιότητας 3α είναι οι δράσεις ενίσχυσης επιχειρήσεων για την εφαρμογή καινοτομιών ή/και αποτελεσμάτων έρευνας και τεχνολογίας.
Οι δράσεις οι οποίες εμπεριέχονται στο Σχέδιο Δράσης του Περιφερειακού Ταμείου Ανάπτυξης Δυτικής Μακεδονίας και θα ενταχθούν στο ΕΠ Δυτικής Μακεδονίας 2014-2020 είναι οι εξής:
- Περιορισμός της παραγωγής απορριμμάτων στην πηγή: Εφαρμογή καινοτόμων πρακτικών και δημιουργίας νέων γραμμών παραγωγής ή αναβάθμιση και βελτίωση τους, σε υφιστάμενες μονάδες προς αξιοποίηση των απορριμμάτων/υπολειμμάτων τροφίμων που προκύπτουν από την παραγωγική διαδικασία.
- Χρήση προϊόντων που θεωρούνται σήμερα μη χρησιμοποιήσιμα ή μη λειτουργικά: Εφαρμογή καινοτόμων πρακτικών για την αξιοποίηση απορριμμάτων/υπολειμμάτων τροφίμων μετά την χρήση τους προς δημιουργία νέων προϊόντων.
Οι προσκλήσεις από την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Επιχειρησιακού Προγράμματος Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας που θα συμπεριλαμβάνουν τις δράσεις του Περιφερειακού Σχεδίου Δράσης αναμένονται μέσα στο πρώτο τετράμηνο του 2019.
Περισσότερες πληροφορίες για το έργο ECOWASTE4FOOD και για το Περιφερειακό Σχέδιο Δράσης μπορούν να βρεθούν στους διαδικτυακούς τόπους:
https://www.interregeurope.eu/ecowaste4food/
http://www.pta.pdm.gr
