Η παγκόσμια ημέρα της γυναίκας (διεθνής ημέρα των δικαιωμάτων των γυναικών) εορτάζεται στις 8 Μαρτίου κάθε έτους. Έχει τις ρίζες της στις διαμαρτυρίες των γυναικών στις αρχές του εικοστού αιώνα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, που ζητούσαν ίσα δικαιώματα, καλύτερες συνθήκες εργασίας καθώς και δικαίωμα ψήφου. Θεσμοθετήθηκε το 1977 από τον ΟΗΕ, ο οποίος κάλεσε όλες τις χώρες του κόσμου να γιορτάσουν την ημέρα για τα δικαιώματα των γυναικών.
Είναι μία μέρα κινητοποιήσεων σε όλο τον κόσμο για την υποστήριξη της ισότητας και την αξιολόγηση της θέσης των γυναικών στην κοινωνία. Ακτιβιστές, ενώσεις για τα δικαιώματα των γυναικών διαδηλώνουν σε ολόκληρο τον κόσμο προκειμένου να γνωστοποιήσουν τα αιτήματά τους για τη βελτίωση της θέσης των γυναικών και να γιορτάσουν τις νίκες και τα επιτεύγματα του κινήματος.
Η παγκόσμια ημέρα των γυναικών ξεκίνησε ως ένας εορτασμός στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, της Ρωσίας, καθώς και του πρώην σοβιετικού μπλοκ. Στις ΗΠΑ εορτάζεται σε ανάμνηση μιας μεγάλης εκδήλωσης διαμαρτυρίας που έγινε στις 8 Μαρτίου του 1857 από εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας στη Νέα Υόρκη, οι οποίες ζητούσαν καλύτερες συνθήκες εργασίας. Αυτή η ημέρα γράφτηκε στην ιστορία καθότι αντιμετωπίστηκε με αστυνομική βιαιότητα και ακολούθησαν κι άλλες που βάφτηκαν με αίμα.
Πενήντα ένα χρόνια (51) μετά, στις 8 Μαρτίου του 1908, χιλιάδες εργάτριες των εργοστασίων υφαντουργίας απαίτησαν δικαίωμα ψήφου, λιγότερες ώρες εργασίας και καλύτερους μισθούς. Οι συγκεντρώσεις αντιμετωπίστηκαν ξανά με βιαιότητα, η εξέγερση όμως των 20000 γυναικών ήταν μία νίκη. Πρωτοστάτες αυτής της εξέγερσης ήταν Εβραίες και Ιταλίδες εργάτριες των εργοστασίων ιματισμού, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων ήταν μόλις 20 ετών. Το σύνθημα που υιοθέτησαν είναι «Ψωμί και τριαντάφυλλα», με το ψωμί να συμβολίζει την οικονομική ασφάλεια και τα τριαντάφυλλα την καλύτερη ποιότητα ζωής.
Στις 22 Νοεμβρίου1909 μετά από συνεχείς απεργίες και κινητοποιήσεις τα σωματεία των εργατών καλούνται να αποφασίσουν για το μέλλον των αγώνων τους με αφορμή την απεργία που έλαβε χώρα στο εργοστάσιο της Triangle Shirtwaist Company.Τότε η Ουκρανικής καταγωγής Κλάρα Λέμλικ τόλμησε να πει «Είμαι εργάτρια, μία από όλες αυτές που απεργούν ενάντια στις αφόρητες συνθήκες. Κουράστηκα να ακούω τους ομιλητές να μιλούν με γενικότητες. Εδώ ήρθαμε να αποφασίσουμε αν θα κατέβουμε σε απεργία ή όχι. Εγώ προτείνω να κατέβουμε σε γενική απεργία. Τώρα».
Οι πορείες και οι συγκρούσεις με την αστυνομία κράτησαν έως τις αρχές Φεβρουαρίου του 1910 και κατέληξαν σε καθολικές υπογραφές συλλογικών συμβάσεων με όλες τις εταιρείες εκτός όμως της Triangle Shirtwaist Company. Ένα χρόνο αργότερα, ενώ ήταν μία απεργία στα σκαριά, άγνωστοι κλείδωσαν τις πόρτες του εργοστασίου και έβαλαν φωτιά. Ο τραγικός απολογισμός:146 κορίτσια ηλικίας 13-25 ετών, μετανάστριες στην αμερικανική «Γη της Επαγγελίας». Η ποινή των εργοδοτών: 20 δολάρια πρόστιμο και αποζημίωση 75 δολάρια για κάθε θάνατο.
Η Ημέρα της Γυναίκας γιορτάστηκε για πρώτη φορά από το Σοσιαλιστικό Κόμμα των ΗΠΑ στις 28 Φεβρουαρίου 1909. Ο εορτασμός της καθιερώθηκε το 1910 με πρόταση της Γερμανίδας σοσιαλίστριας Clara Zetkin κατά τη διάρκεια της Δεύτερης Διεθνούς.
Η «σπίθα» του γυναικείου εργατικού κινήματος δεν περιορίστηκε στις ΗΠΑ. Ήταν η τελευταία Κυριακή του Φεβρουαρίου του 1913 όπου άλλη μία Διεθνή Ημέρα για τη γυναίκα γίνεται μοχλός πίεσης για το σταμάτημα των αιματοχυσιών του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι Ρωσίδες βγήκαν στους δρόμους απαιτώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας. Αποτέλεσμα: Άλλη μία Διεθνή Ημέρα για τη γυναίκα βάφεται με αίμα.
Στις 23 Φεβρουαρίου 1917 ξεσπά στην Αγία Πετρούπολη η απεργία για «ψωμί και ειρήνη», ως απάντηση στις άθλιες συνθήκες διαβίωσης κι εργασίας, και στα δύο εκατομμύρια Ρώσων νεκρών του Πολέμου. Διαρκεί για 4 ημέρες ώσπου τελικά ο τσάρος Νικόλαος παρείχε στις γυναίκες δικαίωμα ψήφου. Σύντομα όμως οι μαζικές απεργίες της οδήγησαν στη «Φεβρουαριανή Επανάσταση», την πρώτη φάση της Ρωσικής Επανάστασης και της οριστικής πτώσης του Τσάρου. Μετά την επικράτηση της Οκτωβριανής Επανάστασης στη Ρωσία (1917) η φεμινίστρια Αλεξάνδρα Κολοντάι έπεισε τον Λένιν να καθιερώσει την 8η Μαρτίου ως επίσημη αργία, όμως μέχρι το 1965 αυτή παρέμεινε γιορτή των εργατών.
Η άνοδος του φεμινιστικού κινήματος στη Δύση τη δεκαετία του ’60 αναζωογόνησε τη Διεθνή Ημέρα της Γυναίκας, που από το 1975 διεξάγεται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, με αιχμή του δόρατος την ανάδειξη των γυναικείων προβλημάτων και δικαιωμάτων.
Δύο χρόνια μετά, η Γενική Συνέλευση του Οργανισμού έδωσε το δικαίωμα σε κάθε χώρα-μέλος να τιμά τη μνήμη των γυναικών που αγωνίστηκαν για τα δικαιώματά τους όποια μέρα εκείνη το επιθυμεί ανάλογα με τις ιστορικές της μνήμες.
Mε την πάροδο του χρόνου η Διεθνής Ημέρα της Γυναίκας έχασε το πολιτικό της υπόβαθρο: Αφενός μεν εμπορευματοποιήθηκε και αφετέρου δε εορτάζεται πλέον ως έκφραση συναισθημάτων των ανδρών προς τις γυναίκες.
Η Περιφερειακή Επιτροπή Ισότητας των Φύλων της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας αποφάσισε με το παρόν δελτίο τύπου να γιορταστεί η σημερινή μέρα όχι τόσο ως μέρα γιορτής και έκφρασης συναισθημάτων αλλά ως μία μέρα μνήμης, τιμής και δόξας προς όλες τις γυναίκες που αγωνίστηκαν ανά τον κόσμο για το δικαίωμα της ισότητας σε όλες τις πτυχές της ζωής: Κοινωνική, οικονομική, πολιτιστική, πολιτική. Είναι μία μέρα σιωπής και μνήμης για όλες εκείνες τις γυναίκες που θυσιάστηκαν, πόνεσαν και πάλεψαν για τα αυτονόητα, για το δικαίωμα δηλαδή να είναι άνθρωποι. Είναι μία μέρα τιμής για όλες εκείνες τις γυναίκες που κακοποιήθηκαν βάναυσα τόσο σωματικά, λεκτικά όσο και ψυχολογικά και εξακολουθούν να υφίστανται κάθε μορφής καταπάτηση των δικαιωμάτων τους. Είναι μία μέρα τιμής για όλες εκείνες τις γυναίκες που έχουν τη δύναμη να αναπτύσσουν τις προσωπικές τους ικανότητες και να προβαίνουν σε επιλογές παρά τους περιορισμούς που θέτουν οι καθορισμένοι ρόλοι των φύλων.
Είναι μία ημέρα που πρέπει να αφυπνίσει ξεχασμένες μνήμες και να ενεργοποιήσει όλες τις γυναίκες του κόσμου για να υπερασπιστούν
– το δικαίωμα για ίση μεταχείριση αντρών και γυναικών στο οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό στίβο
– το δικαίωμα για ίση αμοιβή για εργασία ίσης αξίας
– το δικαίωμα για ισόρροπη συμμετοχή ανδρών και γυναικών στις θέσεις εξουσίας και λήψης των
αποφάσεων
Ας ελπίσουμε, λοιπόν, πως κάποια μέρα οι γυναίκες θα αντιμετωπιστούν σε κάθε γωνία της γης με σεβασμό, ισότητα και καλύτερες συνθήκες ζωής όπως δηλαδή αξίζει σε μία σύζυγο, εργαζόμενη γυναίκα και μητέρα.
Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας
Περιφερειακή Επιτροπή Ισότητας των Φύλων
της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας
